Zeytin Kutsal Kitapların Ağacıdır.

Dünyanın en büyük Tek Tanrılı dinlerin Musevilik, Hıristiyanlık ve Müslümanlığın çıktığı ve kesiştiği Yakındoğu, zeytinin nimetlerini ilk keşfeden bölgedir. Zeytin her üç din için de kutsal bir anlam taşır.
 

BEREKET, BARIŞ, AKIL, DAYANIKLILIK, UZUN ÖMÜR VE OLGUNLUK.

Tevrat “Çünkü Allahın Rab seni iyi diyara, akar vadiler, derelerde ve tepelerde çıkan pınarlar ve kaynaklar diyarına; buğday ve arpa ve asma ve incir ve nar diyarına, zeytinyağına ve bal diyarına götürüyor., öyle bir diyar ki,orada yoksullukla ekmek yemeyeceksin (I,Tesniye) der.

Kudüs’deki Zeytindağı’nda sekiz koca ağacın İsa Peygamber’in çarmıha gerilişine tanık olduğuna inanılır. İncil’de İsa’nın buradan gökyüzüne çıktığı yazar. İsa, Christos ‘tur, khrisma yani kutsal zeytinyağı ile yağlanmıştır. Saf Zeytinyağıi yeni doğanların vaftiz edildiği, tarih boyunca rahiplerin, kralların kahramanların kutsandığı yağdır.

Kuran’da zeytinden söz edilir: “ Allah su ile, size ekinler, zeytin ve hurma ağaçları üzümler ve çeşitli meyveler yetiştirir.” ( Nahl Suresi 16/11) “ Sina dağında yiyenlere yağ ve katık olan zeytin ağacını var ettik” ( Mü’minun Suresi 23/20)

Zeytin, emek ve sabrın ürünüdür. O bir nimettir ama aynı zamanda bir yaşam biçimi, dünyaya bakış, başlı başına bir kültür,kısacası Akdeniz kültürün ayrılmaz bir parçasıdır.
Zeytin Akdeniz iklimin doğal bitkisidir. Türkiye anayurdu sayılan bu meyve birçok kültüre ev sahipliği yapmıştır.
Yakındoğu’nun Batıya uzantısı Küçükasya’nın zeytinle tanışması çok eski çağlara gider.

Nuh Peygambere “Tufan sona erdi,sular çekildi” müjdesini veren güvercin gagasında zeytin dalıyla gemiye dönüşü, kutsal kitaplara da giren bir efsanedir. Bilim adamları M.Ö 7500’lere tarihlenen Tufan’ın Ağrı dağına sürüklendiği Nuh’un Gemisi’nden uçup etrafı kolaçan etmeye gönderilen güvercin kanatlarının eriştiği yerler Anadolu toprakları değil miydi?

Zeytinlikler Marmara’da Tekirdağ’dan Gemlik’e, Karadeniz’de Sinop’tan Trabzon’a, içeride Artvin’e, Ege’de Çanakkale’den Aydın’a, Akdeniz’de Muğla’dan Hatay’a, İçeride Kilis’e Maraş’a Türkiye’nin birçok yerinde yerleşmiştir. Bundan yarım yüzyıl öncesi yaklaşık 50 milyon yabani Zeytin ağacına sahip olduğu biliniyor Anadolu’nun.

M.Ö 12 bin ila 37 bin arası tarihlendirildiği fosilleşmiş yabani zeytin yaprakları, dalları ve zeytin daneleri bulundu. Zeytin, Akdeniz havzasının her yerinde rastlandığı da artık bilimsel bir gerçek. Nitekim Cezair’in orta Sahara’daki Tassili ve El Hoggar yakınlarında gün ışığına çıkartılan ve M.Ö 5000 ve 2000 yıllarına ait sanılan mağara resimlerinde zeytin dalından taçlar giyen insan tasvirleri de rastlanması o dönem bile zeytin varlığını ıspatlar.

Zeytin Konseyi (IOOC)’nin yayını zeytin yetiştiriciliği 6000 yıl önce başlamıştır diyor. Zeytin bir kültür bitkisine dönüşmesi M.Ö 4000’lerde gerçekleşti. Ancak Meyvesinin sıkılıp yağının çıkarılması ve aranan bir ürüne dönüşmesi için yaklaşık 1500-2000 yıl daha gerekecekti. Doğu Akdeniz’den batıya ve güneye yelken açan Giritli ve Fenikeli tacirler gibi, daha sonra da Ege kıyılarını mesken edinen Foçalılar, zeytin fideleri ve zeytinyağını yakın ve uzak komşulara taşıdılar.

Zeytinin yaprağında tanen, uçucu yağlar, organik asitler ve rezin bulunur. Yapraklar ve gövde kabuğu % 5 çay (infüzyon) halinde iştah açıcı, idrar söktürücü ve ateş düşürücü olarak kullanılır. Şeker hastalığında kullanım alanı olduğu gibi, tansiyon düzenleyici olarak da bilinir. Dermokozmetik amaçlı kullanılmaktadır. Zeytinyağlı şampuanlar saç dökülmesini engeller, saçın çabuk uzamasını sağlar, lezyonlu saçlı deriyi onarmaya yardımcı olur ve kepek oluşumunu engeller. Zeytinyağlı sıvı sabun, duş jelleri, katı sabun, bebek şampuanları cildi olumsuz dış etkenlere karşı korurlar.

Cildi güzelleştirip yaşlanmasını geçiktirerek ciltteki kırışıklık oluşumunu engeller. Zeytin dayanıklılığın sembolüdür. Doğal zeytinyağlı dermokozmetik ürünler cilldimizde kimyasal kalıntılar bırakmadığından dünyada kullanımları giderek artmaktadır. Yüzyıllardır Akdenizlilerin sağlık ve güzellik kaynağı olmuştur. Kutsal metinlerde de şifa kaynağı olduğu belirtilmiştir.

Uluslararası Zeytin Konseyi' nin (International Olive Council) 2014 yılının Haziran ayında Madrid' de gerçekleştirlen Ekonomi Komitesi toplantısı sırasında dağıtılan sunumlarında temin edilen verilerin yer aldığı yukarıdaki tabloda başlıca üretici ülkelerin son beş sezonda gerçekleştirdikleri ve içinde bulunduğumuz sezon için öngörülen sofralık zeytin üretimi ve ihraç rakamlarıdır.

Tablodan da anlaşılacağı üzere İspanya' dünyada en çok sofralık zeytin üretiminin gerçekleştirildiği ülkedir. İspanya sofralık zeytin ihracatında da ilk sıradadır. UZK' nın verilerine göre ülkemizin dünya sofralık zeytin üretiminde 3., ihracatında 4. sırada kendine yer edindiği anlaşılmaktadır.

Dünyada 37 ülkede ekonomik anlamda zeytin üretimi yapılmaktadır. 9,8 milyon hektar dünya zeytin üretim alanlarının %95’i kuzeyde Akdeniz bölgesinde yer aldığı görülmektedir. Yaklaşık 13 milyon ton olan dünya dane zeytin üretiminin %86’sı, altı tipik Akdeniz ülkesinde yoğunlaşmıştır.

Sırasıyla, üretiminin %26’sı İspanya, %23’ü İtalya, %15’i Yunanistan, %9’u Türkiye, %8’i Tunus ve %5’i Fas tarafından sağlanmaktadır. Görüldüğü gibi Türkiye, ortalama 1 milyon tonu aşan dane zeytin üretimi ile dünyada üretici ülkeler arasında 4.sırada yer almaktadır.

 

2013/2014 sezonunda Türkiye genelinde toplam 76.200 ton sofralık zeytin ihraç edilerek yaklaşık 127 milyon Amerikan Doları döviz geliri elde edilmiştir.

Sofralık zeytin ihracat miktarının 15.127 tonu yeşil, 61.275 tonu siyah zeytin olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki sezon olan 2012/13 sezonunda ise, Türkiye geneli 72.261 ton sofralık zeytin ihraç edilerek yaklaşık 126 milyon Amerikan Doları döviz girdisi sağlanmıştır.

Marmara Bölgesi'nin ağaç varlığı açısından Türkiye içindeki payı da % 10 olarak belirlenir. Ayvalık, Mudanya, Edremit Körfezi, Orhangazi, İznik, Gemlik ve Yalova gibi yerlerde yoğun olarak bulunur. Ege Bölgesi`nde Manisa ilinin Akhisar ilçesinde 12 milyon adet zeytin ağacı bulunur.

Zeytin; ayrıca fabrikalarda işlenerek zeytinyağına da dönüştürülür.

Anadolu’da zeytinciliğin geçmişi ne denli köklüyse, sahip olduğu büyük potansiyel nedeniyle geleceği de o denli parlak olmaya adaydır. Halen,900 bin hektar zeytinlik alanı ve yaklaşık 9 milyon henüz meyve vermeyen, toplam 95 milyon zeytin ağacı ile dünyadaki zeytin ekili alanların ve ağaç sayısının kabaca yüzde 10%’unu barındıran bu ülkede, zeytinlik alanları her geçen gün genişlemektedir.

Türkiye’de yıllık ortalama zeytin rekoltesi yaklaşık 1 milyon 200 bin tondur. Bunun büyük bir bölümü %70-75, Ege bölgesinde üretilir. Akdeniz ve Marmara bölgesi yaklaşık %10’arlık bir paya sahiptir. Güneydoğunun zeytin üretimi yaklaşık %5 dolayında, Karadeniz’de çıkan zeytinin payı %1 altındadır.